یکی از جدیدترین پورت های اتصال وسایل ذخیره سازی مانند هاردیسک ها به مادربرد ، پورت M.2 است. سال های گذشته که SSD ها هنوز وارد بازار نشده بودند یا حضور کم رنگ تری داشتند، کسی به محدودیت پورت ساتا2 و ساتا3 توجه نمی کرد.
هارد های SSD سرعت بالاتری در مقایسه با HHD ها دارند و این سرعت بالا به دلیل عدم وجود مکانیزم مکانیکی برای نوشتن و خواندن اطلاعات می باشد. سرعت SSD ها به قدری بالاست که دیگر رابط SATA در این تکنولوژی استفاده نمی شود زیرا به عنوان مانع برای رسیدن به حداکثر سرعت SSD ها تلقی می شود. بنابراین باید به سراغ رابط جدیدی برویم که M.2 نام دارد و در SSD ها مورد استفاده قرار میگیرد.
هنگامی که SSD ها پا به عرصه تکنولوژی گذاشتند، دوران رابط IDE به سر آمده بود و جای خود را به SATA داده بود. رابط SATA، باس (BUS) کامپیوتری است که برای اتصال آداپتورهای میزبان با دستگاه های ذخیره سازی مانند دی وی دی رایتر ها و هارد دیسک HHD استفاده می شود. این رابط معمولا برای اتصال هارد دیسک به یک سیستم میزبان مانند مادربرد کامپیوتر استفاده می شود.تقسیم بندی رابط اتصال ساتا بدین صورت است:
- ساتا 1 با حداکثر سرعت 150 مگابایت در ثانیه
- ساتا 2 با حداکثر سرعت 300 مگابایت در ثانیه
- ساتا 3 با حداکثر سرعت 600 مگابایت در ثانیه
سرعت اتصال SATA به قدری برای HDD ها زیاد بود که کمتر هارد دیسکی را می توان یافت که بتواند از حداکثر ظرفیت پهنای باند SATA استفاده کند. از این رو، هاردهای SSD عرضه شدند.
نحوه عملکرد SSD ها همانند فلش مموری ها هستند. بدین صورت که از ابزارها و ادوات مکانیکی برای اتصال و یا خواندن و نوشتن استفاده نمی کند و دیگر نیازی نیست صبر کنیم تا دیسک در هارد بچرخد و بازو در محل مناسب قرار بگیرد. در هر SSD با توجه به نوع چیپ و میزان فضای ذخیره سازی که می توان از آن استفاده کرد، از تعدادی چیپ ست تشکیل شده است تا دیگر نیازی به ادوات مکانیکی نباشد. بنابراین به همین خاطر است که سرعت SSD ها نسبت به HDD ها فوق العاده بالاست.
اما از طرفی تکنولوژی حاضر پاسخگو این میزان سرعت بالا نبود. سرعت SSD ها به اندازه ای بالا بود که دیگر رابط SATA قابل استفاده برای SSD ها نبودند و باعث می شد جلوی رسیدن به حداکثر سرعت SSD گرفته شود. برای درک بهتر موضوع لازم است بگوییم که میزان زمانی که طول می کشد تا هارد دستور ارسال شده را پاسخ دهد و هم چنین میزان سرعتی که طول می کشد تا این دستور را با توجه به نوع آن بخواند یا بنویسد را “سرعت خواندن و نوشتنR/W ” می نامند.
البته این سرعت به نوع خود هارد هم بستگی دارد. عامل دیگر حداکثر ظرفیت پهنای باند برای انتقال اطلاعات است که به رابط کاربری هارد دیسک و پروتکل مربوط می شود. در HDD ها سرعت خود هارد به قدری پایین بود که نمی توانست از تمام پهنای باند SATA استفاده کند و این بار در SSD ها سرعت SSD به قدری بالا رفت که رابط SATA نمی تواند پهنای باند مورد نیاز را تامین کند.
سوکت M.2
حداکثر ظرفیت پهنای باند SATA III حدود 6 گیگابیت برثانیه است که باعث سرعت انتقال اطلاعات معادل 750مگابایت بر ثانیه است.
بنابراین همانطور که گفته شد سوکت های M.2 برای حل مشکل SSD با رابط SATA معرفی و وارد بازار شدند. به عنوان تفاوت این دو می توان به این موارد اشاره کرد که در SATA می توانید هر نسخه از یک هارد ساتا را (نسخه 1 یا 2 و یا 3) به هر نسخه از یک مادربرد با رابط SATA متصل کنید و از هارد استفاده کنید. تنها باید به این توجه داشته باشید که در این بین آن رابط ساتا که سرعت پایین تری دارد (هارد یا مادربرد) تعیین کننده حداکثر سرعت انتقال اطلاعات خواهد بود، همین! هیچ اطلاعات دیگری در رابطه با ساتا هنگام خرید و استفاده از هارد SATA مورد نیازتان نیست.
اتصال SSD به مادربرد
برای پی بردن به این که سوکت M.2 مادربرد شما از چه مسیری (باس) پشتیبانی می کند باید به مشخصات مادربرد خود دقت کنید. صرف این که مادربرد شما سوکت M.2 B دارد دلیلی بر این نیست که از تمامی باس هایی که یک سوکت M.2 B استفاده میکند، پشتیبانی خواهد کرد.
هنگام خرید M.2 SSD باید توجه کنید اگر مادربرد شما از سوکت M.2 استفاده می کند که تنها از یک باس (SATA یا PCIe) بهره مند است، همان SSD را خریداری کنید که مطابق سوکت M.2 مادربرد شما باشد، چرا که نمیتوان یک PCIe M.2 SSD را روی سوکت M.2 نصب کرد که از باس SATA استفاده میکند و همچنین نمیتوان یک SATA M.2 SSD را روی سوکت M.2 نصب کرد که از باس PCIe استفاده میکند.
سوکت M.2 B تنها از مسیرهای SATA و PCIe x2 پشتیبانی کرده و سوکت M.2 M از مسیرهای SATA و PCIe x4 پشتیبانی میکند، لازم به ذکر است سوکت مادربرد یا SSD ی که از هر دو نوع B و M پشتیبانی میکند، قابلیت اتصال و استفاده از مسیر PCIe x4 را ندارد و مانند M.2 B فقط از مسیرهای SATA و PCIe x2 پشتیبانی می کند.
هیچ نوع از هاردهای SSD سوکت M.2 قابلیت Hot-Plugged را ندارند، یعنی هنگام روشن بودن سیستم نمیتوانید هارد را وصل و یا جدا کنید.
یکی دیگر از مواردی که باید موقع انتخاب و خرید در نظر داشته باشید، اندازه M.2 SSD است. HDD ها و اس اس دی های معمولی (SATA) فُرم و اندازه مشخصی دارند، یا مخصوص سیستم های رومیزی هستند و یا در اندازه های مخصوص لپ تاپ ها عرضه می شوند و چون مستقیم روی مادربرد وصل نمی شوند و اتصال آنها با مادربرد با کابل صورت میگیرد، اندازه آنها به مادربرد ارتباطی ندارد. اما SSD های نوع M.2 سایزهای مختلفی دارد که هنگام خرید باید به مادربرد خود توجه کنید. پنهای همه دستگاه های دارای سوکت M.2 22 میلی متر است در حالی که طول یا درازای آنها از 30 میلی متر تا 110 میلی متر متفاوت است.
