شاید هنگام خرید RAM وقتی به بخش مشخصات محصول مراجعه کردید با عبارت تایمینگ رم یا مدت زمان تاخیر رم را دیده باشید. حتی ممکن است اعدادی مثل 24-9-9-9، CL 11 یا مشابه این اعداد را دیده باشید. اما شاید ندانید چیست، چه اهمیتی دارد و چرا باید هنگام خرید به آن توجه کنید. ما در این پست به شما خواهیم گفت تایمینگ رم چیست، چه اهمیتی در سرعت رم شما دارد، هر یک از این اعداد به چه معنا هستند و استاندارد آن چیست. پس این پست را با دقت بخوانید.
تایمینگ یا تاخیر در RAM چیست؟
هر یک از اطلاعاتی که قرار است در RAM نوشته یا خوانده شود طی مدت زمان خاصی انجام می پذیرد. این کار ممکن است چند کلاک پالس طول بکشد. RAM نمی تواند این کار را به یکباره انجام دهد و فقط بخشی از اطلاعات در پالس اول وارد حافظه می شود یا از روی RAM خوانده می شود و اطلاعات بعدی در پالس های بعدی وارد RAM می شوند یا از روی آن خوانده می شوند. بنابراین هرچه این مقدار تایمینگ رم کمتر باشد سرعت پردازش بیشتر می شود. پس اگر سرعت پردازش RAM برای شما مهم است باید در هنگام خرید رم بدانید تایمینگ رم چیست و چه مفهومی دارد.
هر یک از اعداد تایمینگ به چه معنا هستند؟
همان طور که در تصویر بالا هم می بینید تایمینگ در رم معمولا با 4 عدد به فرم بالا روی RAM نمایش داده می شود. در عکس بالا این اعداد با نام های زیر بیان می شوند:
9-10-9-28
CL-TRCD-TRP-TRAS-CMD
همانطور که می بینید معمولا CMD در بین این اعداد نوشته نمی شود حتی گاهی روی ماژول رم تنها مقدار CL نوشته می شود، مثلا CL 9. در جدول زیر می بینید که هر کدام از این اعداد به چه معنا هستند:
| tRAS | tRP | tRCD | CL |
|---|---|---|---|
| این مقدار مدت زمانی است که طول می کشد تا رم برای اجرای دستوری جدیدی مثل خواندن یا نوشتن آماده شود. | مخفف RAS To Precharge می باشد. این مقدار مدت زمانی است که طول می کشد تا حافظه یک ردیف جدید برای استفاده از داده ها آماده کند. | مخفف RAS To CAS Delay می باشد. این مقدار مدت زمان لازم برای خواندن حافظه پس از آماده شدن آن می باشد. | مخفف CAS Delay می باشد. این مقدار مدت زمانی است که طول می کشد تا یک ماژول حافظه به دستور کنترلر حافظه(CPU)، پاسخ دهد و آماده کاری مثل فراخوانی داده شود. |
tRCD: همان طور که می دانید هر خانه از حافظه RAM از سطر و ستون تشکیل شده است. در RAM برای انجام هر کاری باید در ابتدا سطر فعال شود و بعد از آن ستون مربوط به آن فعال شود. بنابراین مقداری که این عدد به ما می دهد در واقع مدت زمانی است که بین فعال شدن سطر و سپس ستون طول می کشد. در واقع این همان مدت زمانی است که بین دریافت دستور توسط رم، و آماده شدن برای خواندن طول می کشد می باشد.
فرمول تبدیل زمان بندی CL به نانوثانیه
از آنجایی که نرخ انتقال RAM بر اساس نانو ثانیه است شما باید این مقدار را بر اساس نانو ثانیه داشته باشید شما به کمک فرمول زیر می توانید مقدار دقیق تایمینگ رم را بدست بیاورید:
((فرکانس رم /2)/CL)
برای مثال اگر بخواهیم این مقدار را برای رمی که در تصویر بالا دیدم محاسبه کنیم باید به صورت زیر عمل کنیم(فرکانس 1600و CL=9):
ابتدا 1600را تقسیم به 2 می کنیم و به عدد 800 می رسیم که در واقع این مقدار نرخ انتقال یا همان فرکانس اصلی هر رم هست. در نهایت مقدار CL که عدد 9 بود را به نرخ انتقال که مقدار 800 بود تقسیم می کنیم و عدد 11.2 بدست می آید. بنابراین نرخ انتقال در این رم 11.2 نانو ثانیه است. یا به عبارتی 11.2 نانو ثانیه برای این رم طول می کشد تا به CPU پاسخ دهد.
زمان بندی استاندارد انواع رم ها
در جدول زیر زمان بندی انواع رم ها را می بینید:
| tRAS | tRP | tRCD | CL | نسل RAM |
|---|---|---|---|---|
| 15 | 5 | 5 | 5 | DDR2 |
| 24 | 9 | 9 | 9 | DDR3 |
| ندارد | 16 | 16 | 16 | DDR4 |
در جدول بالا در RAM های DDR4 ما tRAS را نداریم چرا که در RAM های جدید این مقدار با اعداد دیگر ادغام شده است.
چرا رم های جدید با وجود تایمینگ بیشتر سریع تر هستند؟
با یک نگاه به جدول بالا شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که همه می دانند سرعت انتقال داده ها در رم های نسل جدید بیشتر است. اما در این مقاله گفته شد هرچه مقدار تایمینگ کمتر باشد سرعت انتقال داده ها بیشتر می شود. پس چرا در جدول بالا مقدار عددی تایمینگ رم در نسل های جدید رو به افزایش است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که در رم های نسل جدید سرعت کلاک پالس افزایش پیدا کرده به همین خاطر این موضوع تاثیری در کاهش سرعت رم های جدید ندارد. در واقع تایمینگ با سرعت کلاک پالس مرتبط است. بنابراین هرچه سرعت کلاک پالس افزایش پیدا کند با وجود بالا رفتن تایمینگ، نه تنها سرعت رم کم نمی شود بلکه بیشتر هم می شود.
منابع: crucial.com